سیدعلی شجاعی

تفاوت فرح و مرح در قرآن کریم

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّهُ کاَنَ فىِ أَهْلِهِ مَسْرُورًا(13) سوره انشقاق

فرح هم به شادی حلال گویند و هم به شادی حرام و باطل ولی مرح فقط به شادی حرام و باطل گفته می‌شود.

در سوره مبارکه «غافر» که به نام مؤمن هم هست ﴿ فَلَمَّا جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَرِحُوا بِما عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ ﴾ می‌فرماید: عده‌‌‌ای همین که چند کلمه درس خواندند به همین بسنده می‌کنند .

آیات سوره مبارکه «غافر» این آیه سوره «انشقاق» را توضیح می‌دهند دارد که ﴿ ذلِکُمْ بِما کُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ بِما کُنْتُمْ تَمْرَحُونَ ﴾

«مَرَح» همان عیاشی‌های باطل است. «فَرَح» دو قسم است فرح حق داریم فرح باطل. فرح حق آن است که ﴿ قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا ﴾ ، ﴿ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ ﴾ فرح حق داریم که انسان از پیروزی حق خوشحال می‌شود، این می‌شود فرح حق؛ اما در قماربازی که بُرد، این فرح باطل است. چون فرح دو قسم است این را مقید کرده فرمود که «فرحوا بباطل»..

اما «مَرَح» چون فقط باطل است این را مقید نکرده است. «مَرَح» جز نشاط باطل به چیزی نمی‌گویند «مَرَح». اما فرح هم می‌تواند باطل باشد هم می‌تواند حق و اینها چون به باطل بودند دارد : ﴿ ذلِکُمْ بِما کُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِی الْاَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ ﴾

نتیجه اینکه این ﴿ اِنَّهُ کانَ فی‌ اَهْلِهِ مَسْرُوراً ﴾ سوره «انشقاق» با آیات سوره مبارکه «غافر» یعنی «مؤمن» تبیین شد؛

یک عده درس‌خوانده‌ای‌اند که به لاشه علم خوشحال‌اند، یک عده در مسائل عملی به برد و باخت و قماربازی و عیاشی و آدم‌کشی‌ها و خلاف و مانند آن خوشحال‌اند؛ آن را هم مشخص کرد که یا با عمل باطل خوشحال‌اند، این را هم مشخص کرد که یا با علم لاشه‌ای خوشحال‌اند، لذا فرمود : ﴿ اِنَّهُ کانَ فی‌ اَهْلِهِ مَسْرُوراً ﴾

آیت الله جوادی املی، بهمن ماه نود و هشت